Sociale contacten anders aangepakt
Gelukkig 2020! Wie had er ooit kunnen denken wat voor jaar ons te wachten stond, toen we elkaar vorig jaar met oud en nieuw gelukkig nieuwjaar wensten? Het coronavirus heeft dit jaar alle plannen omgegooid. Een virus dat we helaas nog niet overwonnen hebben. Hoe kunnen we de eindejaarsfeesten dit jaar vieren, nu ons werk er zo anders uitziet? Hoe kunnen we omgaan met dit gebrek aan sociale contacten? En vooral, hoe zorgen we tóch voor een vorm van contact? Waar kunnen we ons op baseren, nu veel dingen zo onzeker zijn? Wij geven je alvast enkele antwoorden.
We staan eigenlijk voor een hele rare paradox. Terwijl we er juist voor elkaar moeten kunnen zijn in deze moeilijke tijd, om elkaar te troosten, te helpen en te steunen, verbieden de veiligheidsmaatregelen dat we elkaar ontmoeten, op onze naaste familie en vrienden na. Het sociale verband, wat zo belangrijk is in onze maatschappij, heeft eronder te lijden. Dat voelden we al meteen terug in die ene term: 'sociale afstand'. Op 20 maart veranderde de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) dan ook officieel haar terminologie, en spreekt ze niet langer van 'social distancing' maar van 'physical distancing'.
"Wij veranderen van term omdat we willen dat de mensen met elkaar verbonden blijven", verklaarde epidemioloog Maria Van Kerkhove van de WGO destijds. Ook ons leven als werknemer heeft eronder te lijden, want de meeste vergaderingen zijn virtueel, thuiswerken wordt aangemoedigd en evenementen worden uitgesteld. En toch hebben we allemaal behoefte aan sociaal contact. Of we nu iets te vieren hebben of niet.
We lijden sociale pijn
Mensen zijn sociale en emotionele wezens. Wij overleven en bloeien op dankzij onze sociale bezigheden. Kinderen, ouders, grootouders, we zijn allemaal met elkaar verbonden. We hebben allemaal vrienden die ons steunen in het leven. Collega's die bij ons dagelijkse leven zijn gaan horen, met wie we lief en leed delen. Mensen die er altijd voor ons zijn, vooral op momenten zoals deze. Het is heel belangrijk dat we deze 'sociale pijn' erkennen, de pijn die we lijden door het gebrek aan menselijk contact.
Matthew Lieberman, sociaal neurowetenschapper, heeft verschillende onderzoeken gevoerd naar de manier waarop ons brein omgaat met sociale pijn. Zijn onderzoeken hebben aangetoond dat sociale pijn en fysieke pijn voor ons brein erg op elkaar lijken. Uit zijn veldonderzoek bleek dat hoe meer een deelnemer zich afgewezen voelde, hoe intenser de activiteit in het deel van de hersenen dat omgaat met de stress van fysieke pijn. Verrassend genoeg toont onderzoek aan dat medicijnen die fysieke pijn behandelen, zoals paracetamol, ook emotionele pijn (zoals afgewezen worden) kunnen verzachten, omdat er gelijkaardige hersenactiviteit plaatsvindt wanneer we fysieke pijn ervaren. Misschien drukken we daarom emotionele pijn uit in lichamelijke termen: "ze heeft mijn hart gebroken", "ik voel me gekwetst", "ze hebben me een mes in de rug gestoken", enz.
Sociale pijn is echte pijn. Sociale pijn wordt geassocieerd met een verminderde cognitieve werking, een verhoogde agressiviteit en zelfdestructief gedrag, zoals buitensporige risico's nemen en uitstellen. Daarom kunnen we veronderstellen dat door de social distancing van vandaag een heuse lichamelijke pijn ontstaat. Het is heel belangrijk dat we dit gegeven erkennen binnen het bedrijfsleven.
Nieuwe sociale banden scheppen
We moeten dringend (nieuwe) sociale banden scheppen. Graag, maar hoe? Ten eerste is de grote uitdaging om iedereen de kans te geven mee te zijn met een project, en rekening te houden met de individuele gevoelens en belangen. Het is heel belangrijk om de kwetsbaarheden, vrees en angsten van de mensen te erkennen. Een eerste stap hierin is het organiseren van individuele gesprekken tussen hr en de medewerkers, maar ook momenten waarop er gezamenlijk gepraat wordt over de huidige situatie. Luisteren is een must.
Ten tweede moeten we op alle hiërarchische niveaus aanvaarden dat de perfectie die we over het algemeen allemaal eisen of verlangen binnen ons werk niet zo vanzelfsprekend is in een 'veranderde' wereld. Aanvaarden dat we allemaal betrokken zijn en dat we allemaal ons best doen maakt ook deel uit van het herscheppen van die sociale banden.
Feestelijke momenten zijn wél mogelijk
De aanstaande eindejaarsfeesten zijn de perfecte gelegenheid om op verschillende manieren gezellig samen te zijn met collega's: je kunt virtuele feestelijke momenten organiseren (denk maar aan een kaas-, wijn- of olijfolieproeverij), of een cadeauketen via de post waarbij elke werknemer een cadeau ontvangt en verstuurt.
En om door te gaan op het idee van die keten: waarom geen korte videoboodschappen maken waarin je elkaar nieuwjaarswensen stuurt zonder gezondheidsrisico's te moeten nemen? Sinds het begin van de crisis hebben bepaalde bedrijven in de Verenigde Staten al gezelschapsspelletjes op afstand georganiseerd tussen de collega's onderling. Er zijn tientallen websites waar je digitale versies van bekende spelletjes kunt spelen. Zo kan je Risk of Rummikub spelen, maar ook Skribbl (een soort Pictionary), Uno, la Fiesta de Los muertos (de zielen van overleden beroemdheden redden door hun naam te raden aan de hand van één enkel woord) of Just One (een woord raden aan de hand van hints).
Bedrijven kunnen ook online coaches inhuren voor sport- en yogasessies, webinars ... keuze te over!
