Mopperen we allemaal? Echt? Niet helemaal. De 'universele mopperaar' bestaat niet en elke cultuur kijkt anders aan tegen moppergedrag. Zo is het in sommige culturen 'not done' om je ontevredenheid rechtstreeks te uiten. In sommige Aziatische landen, zoals Japan en Zuid-Korea bijvoorbeeld. In andere landen, zoals Frankrijk en Italië, wordt mopperen dan weer beschouwd als een algemeen aanvaarde, en soms zelfs verwachte, vorm van communicatie. Wij Belgen vormen geen uitzondering op die regel, hoewel van ons wel eens gezegd wordt dat we over een flinke dosis zelfspot beschikken, waardoor we niet zo veel mopperen als onze buren. En zeker niet op het werk, waar we nochtans soms redenen genoeg hebben om te mopperen: de stress van strakke deadlines, de hoge werklast, het gebrek aan erkenning en waardering, conflicten met collega's, vriendjespolitiek, de werkomstandigheden, de organisatie, het management ... Het is een lang lijstje.

 

Is mopperen nu goed of slecht?

Positief is vooral de emotionele opluchting: soms is mopperen een manier om onze opgekropte frustratie of spanning kwijt te raken. Onder woorden brengen wat niet lukt, kan bevrijdend werken. Nog een argument voor is dat mopperen een signaal kan zijn voor anderen dat een situatie problematisch is, wat kan aanzetten tot verandering of oplossingen. Ten slotte kan mopperen de sociale cohesie tijdelijk versterken. Een klacht delen met anderen kan het gevoel van samenhorigheid of solidariteit versterken, vooral als de anderen dezelfde frustratie voelen.

Soms helpt klagen ons om duidelijk te maken wat we verwachten van onszelf en van anderen. Door te zeggen wat ons dwars zit, kunnen we onze eigen grenzen, verwachtingen en behoeften beter begrijpen en die duidelijk maken naar de anderen toe. Tot slot is het uiten van onze ontevredenheid een vorm van assertiviteit, vooral in situaties waarin we ons oneerlijk behandeld of onvoldoende gerespecteerd voelen. Mopperen kan dan een manier zijn om onze rechten te doen gelden en ervoor te zorgen dat onze behoeften en grenzen worden gerespecteerd.

 

Te veel negatieve aspecten

 

Het lijstje van negatieve aspecten is beduidend langer. Allereerst is er de invloed op je stemming. Als mopperen een gewoonte wordt, kan dat een negatieve mentaliteit versterken. De mopperaar zal zich meer focussen op wat er verkeerd gaat, in plaats van de positieve aspecten van het leven te zien. Dat is een vicieuze cirkel. Ten tweede kunnen de sociale relaties eronder lijden. Door voortdurend te mopperen ga je de anderen vermoeien of van je vervreemden. De mopperpot wordt door zijn omgeving beschouwd als iemand die negatief is of moeilijk tevreden te stellen is. We kunnen zelfs nog een stap verder gaan en stellen dat mopperen besmettelijk is. Als een collega naast ons komt zitten en begint te klagen, kan dat ons humeur beïnvloeden. Het kan ook de productiviteit ondermijnen en leiden tot een vicieuze cirkel waarbij dezelfde frustraties opnieuw en opnieuw worden geuit zonder dat er iets verbetert. Ten slotte beïnvloedt mopperen ons zelfbeeld door het idee te versterken dat we het slachtoffer zijn van de omstandigheden in plaats van mensen die verandering kunnen teweegbrengen.

Mopperen houdt ook het risico in dat we als 'moeilijk' bestempeld worden.  Collega's en managers kunnen de mopperaar beginnen te zien als iemand die negatief is en met wie het moeilijk samenwerken is. Erger nog, ons professionele leven kan permanent worden aangetast waardoor bepaalde carrièrekansen aan ons voorbijgaan.

En als we nu eens niet meer zouden mopperen?

Mopperen is net zo verslavend als roken of drinken. Schadelijk voor de hersenen (zie: Extra 1 => link). Het is een gewoonte die ons uiteindelijk zal bepalen. Maar die gedachtegang valt nog te vermijden. Het kan snel anders. Drie punten om over na te denken ...

1/ Mindfulness beoefenen

Mindfulness ontwikkelen betekent aanwezig zijn en aandacht hebben voor je gedachten en emoties zonder te oordelen. Als je de neiging voelt om te mopperen, neem dan even de tijd om diep adem te halen en je emotionele reactie te observeren zonder eraan toe te geven.

2/ Jezelf omringen met positieve mensen

Dit is waarschijnlijk het beste advies dat we onszelf kunnen geven: ga om met optimistische mensen. De mensen om ons heen hebben een grote invloed op ons gedrag en onze gemoedstoestand. Tijd doorbrengen met mensen met een positieve houding zal ons aansporen om situaties optimistischer te benaderen.

3/ Je woorden kiezen

Wik en weeg je woorden. Als je bijvoorbeeld te laat komt voor een vergadering, heeft het meer impact om te zeggen 'bedankt dat jullie op me gewacht hebben' (positief) dan 'sorry dat ik te laat ben' (negatief). Door positieve bewoordingen te gebruiken, kunnen we ons geklaag uiteindelijk omzetten in positieve of constructieve uitspraken. Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen, 'Ik haat regenweer', probeer 'Ik vind het heerlijk als de zon schijnt'. In datzelfde opzicht, als iets je echt dwars zit, breng dat dan op een constructieve en respectvolle manier onder woorden om zo een productieve discussie op gang te brengen in plaats van alleen maar te klagen.

 

Hoe omgaan met mopperen op het werk?

Dit zijn enkele ideeën en aanbevelingen die interessant kunnen zijn om mopperaars op de werkvloer te 'managen':

1/ Actief luisteren en begrijpen

Aan het woord laten: geef werknemers een platform waar ze hun frustraties kunnen uiten zonder beoordeeld te worden. Dat kan de behoefte om te mopperen verminderen. Dat laat ook zien dat hun zorgen serieus worden genomen.

De onderliggende oorzaak achterhalen: tracht de dieper liggende redenen voor het mopperen te begrijpen. Is het te wijten aan een gebrek aan middelen, erkenning of communicatieproblemen? De oorzaak van het probleem kennen is cruciaal om het op te lossen.

2/ Aanzetten tot een constructieve dialoog

Opleiding over communicatie: organiseer workshops over assertieve communicatie om werknemers te helpen hun bezorgdheden constructief te uiten in plaats van te mopperen.

Feedbackkanalen: voer formele feedbackkanalen in (zoals regelmatige vergaderingen of ideeënbussen. Ja, inderdaadJ) zodat werknemers hun bezorgdheden of suggesties op een constructieve manier kunnen voorleggen.

3/ Een positieve cultuur promoten

Erkenning van inspanningen: door een cultuur te creëren waarin de bijdragen van werknemers worden erkend en gewaardeerd, kunnen gevoelens van frustratie en de behoefte om te mopperen afnemen.

Focus op het positieve: moedig managers en teams aan om successen te vieren, hoe klein ook, om zo een balans te vinden in discussies die vaak enkel over problemen gaan. 'Gaan we vanavond iets drinken om Koens verjaardag te vieren?'

4/ Oplossingen en ondersteuning bieden

Problemen oplossen: als er problemen worden aangekaart, werk dan actief aan oplossingen. Toon dat de organisatie oog heeft voor de bezorgdheden van de werknemers.

Ondersteuning bij stressbeheer: reik resources aan om met stress om te gaan, zoals ontspanningssessies, timemanagementcursussen of een psychologisch ondersteuningsprogramma, om zo stress en de daaruit voortvloeiende klachten te verminderen.

5/ De werknemers verantwoordelijk maken

Autonomie: werknemers meer autonomie geven in hun werk kan de frustraties verminderen die gepaard gaan met micromanagement of een gebrek aan controle over hun werkomgeving.

Inspraak geven in de beslissingen: betrek werknemers bij de beslissingen die hen rechtstreeks aanbelangen om zo het gevoel van machteloosheid te verminderen dat vaak leidt tot gemopper.

6/ Negatief gedrag onder controle houden

Rechtstreeks ingrijpen: als een werknemer voortdurend klaagt op een niet-constructieve manier, kan een persoonlijk gesprek nodig zijn. Pak het gedrag aan door uit te leggen dat dit een negatieve impact heeft op het team en ga samen op zoek naar oplossingen.

Grenzen stellen: in sommige gevallen kan het nodig zijn om duidelijke grenzen te stellen aan negatief gedrag. Bijvoorbeeld door een gesprek te voeren over de verwachtingen over het gedrag op het werk.

7/ Het goede voorbeeld geven

Mopperen is besmettelijk. De beste manier om dat gevoel dat je soms overvalt tegen te gaan is om het tegenovergestelde proberen te zijn: positief, vrolijk en optimistisch. En dat is zeker waar en effectief als het management of de directie die houding ook overneemt. Daden zeggen meer dan woorden. Voeg de daad bij het woord.

Een anoniem citaat in het Engels brengt dit heel treffend onder woorden: 'Complaining is like a rocking chair: it gives you something to do, but it doesn't get you anywhere.' (Klagen is als een schommelstoel: je hebt iets te doen, maar je komt er nergens mee.)

 

 

• Delen