Werk en privé met elkaar verzoenen: een grote uitdaging voor ondernemingen
Is het echt mogelijk om het leven als ouder in een bedrijf in te passen? Hoe bind je werknemers met kinderen aan het bedrijf? Hoe verzoen je werk en privé met elkaar? Bestaan er oplossingen in de bedrijfswereld om dat voor elkaar te krijgen? Een kort overzicht.
Op 20 september 2018 publiceerde het onderzoeksbureau Sociovision (IFOP) zijn tiende barometer over gezondheid en levenskwaliteit op het werk. Aan deze grote online-enquête namen 3500 werknemers met kinderen uit heel Europa deel. Het resultaat ervan was duidelijk: 68 % van de werknemers 'komt 's ochtends met plezier naar het werk', maar een even groot percentage van hen bestempelt hun werk als zenuwslopend vermoeiend. 35 % heeft het moeilijk om werk en privé te combineren. De enquête toont ook dat het evenwicht tussen het persoonlijke leven en het beroepsleven de voorbije jaren nog brozer is geworden: meer dan een derde (35 %, +8 % in vijf jaar tijd) van de werknemers zegt het moeilijk te vinden om de twee te combineren.
51 % van de kaderleden bevestigt overigens dat ze er niet aan kunnen weerstaan om buiten de werkuren hun e-mails van het werk te lezen (+10 % in vijf jaar tijd). Op de vraag wat hun leven makkelijker zou maken, antwoordt 46 % van de werknemers soepelere werktijden, 28 % een vermindering van de werktijd, 24 % de mogelijkheid om te telewerken en 22 % doelstellingen die overeenstemmen met de middelen waarover ze beschikken.
Welke concrete pistes?
Er bestaan concrete pistes om werknemers met kinderen te helpen zich volledig te ontplooien binnen de onderneming. Al enkele jaren zijn enkele organisaties in België overigens heel actief op dit vlak. Zo organiseert Ethias op eigen kosten een oppasdienst voor zieke kinderen. De onderneming wijst haar mannelijke werknemers er ook op dat ze tijdskrediet en ouderschapsverlof kunnen opnemen. De FOD Kanselarij van de Eerste Minister stelt dan weer een oppasdienst tijdens de schoolvakanties ter beschikking van zijn werknemers. Ouders kunnen ook onbetaald verlof nemen tijdens de vakanties als ze dat nodig hebben of dat willen.
In Europa heeft Starbucks voluit gekozen voor een totaalaanpak van dit thema: aanpassing van de werktijd tijdens de zwangerschap, behoud van het volledige loon tijdens het zwangerschapsverlof, een premie voor de oppas van kinderen voor werknemers met onregelmatige werkuren enzovoort. “We maken onze managers ook bewust van het evenwicht tussen het persoonlijke en het professionele leven. Het is een belangrijke manier om onze medewerkers aan ons te binden”, voegt Aurélia Chorrin, personeelsdirecteur van de koffieketen, eraan toe in het Franse dagblad Le Figaro. Soms gaat het om kleine veranderingen die een wereld van verschil maken. Zo besloot Accenture Europe om geen vergaderingen meer te plannen na 18 uur. De consultancyfirma ontwikkelde ook een eigen sociaal netwerk waar werknemers met kinderen opvoedtips en advies kunnen uitwisselen. Op basis van getuigenissen van medewerkers werd ook een praktische gids verspreid en regelmatig zijn er thematische workshops.
Een ander idee dat steeds meer ingang vindt, is de Kids day: een dag waarop de kinderen van de medewerkers de werkomgeving van mama en papa kunnen leren kennen. Deze zomer kunt u ook overwegen om 'gezinsdagen' te organiseren in uw onderneming: animatoren zorgen dan voor enkele gezinsactiviteiten zoals tekenen, knutselen, koken, gezelschapspelletjes spelen of met steps rijden op de parkeerplaats. Geen stress voor de medewerkers die in alle rust kunnen werken, terwijl hun kinderen zich amuseren.
Kinderdagverblijven, een goed idee?
Een idee dat heel vaak wordt geopperd, is dat van een kinderdagverblijf op het werk. Is dat werkelijk het wondermiddel voor werknemers met kinderen? Daar zijn we nog niet zo zeker van. In België worden kinderdagverblijven in ondernemingen aangemoedigd door de gemeenschappen (de Vlaamse en Franse gemeenschappen zijn bevoegd voor kinderdagverblijven en jonge kinderen). Vijftien jaar geleden lanceerde de Franse Gemeenschap het SEMA-plan (Synergie employeurs milieux d’accueil), maar dat blijkt nu een totale mislukking. Het hoofddoel was om werkgevers de mogelijkheid te geven hun werknemers een plaats in een kinderdagverblijf te garanderen voor een prijs op basis van hun inkomen of om plaatsen in een kinderdagverblijf binnen de onderneming zelf te creëren. De Franse Gemeenschap hoopte om zo voor tweeduizend plaatsen te zorgen. In totaal kwamen er minder dan tweehonderd plaatsen tot stand in Brussel en in Wallonië. Deze flop is met name te verklaren door de administratieve rompslomp en het uiteindelijk weinig interessante voordeel ondanks de fiscale stimuli. Een onderneming die haar medewerkers wil helpen om het professionele te verzoenen met het persoonlijke leven, moet dus misschien op zoek gaan naar andere oplossingen.
De burgermaatschappij wordt wakker
De burgermaatschappij is steeds gevoeliger voor dit evenwicht tussen het persoonlijke en het professionele leven. Onder impuls van verschillende groepen of verenigingen laten steeds meer mensen zich overigens horen. Zoals de Ligue des familles en enkele Belgische vakbonden, die in 2017 (en in elk jaar erna) de campagne IWantWorkLifeBalance in goede bannen hebben geleid. Deze campagne ondersteunt een voorstel voor een Europese richtlijn waarin een nieuwe invulling wordt gegeven aan de manier waarop werknemers hun ouderschap op het werk kunnen beleven. De voorstellen daarvoor zijn onder meer aangepaste werktijden, extra vakantiedagen en vaderschapsverlof. Dit soort initiatieven gaan ervan uit dat het in de eerste plaats de taak van de politici is om het evenwicht tussen werk en privé te regelen door aan bedrijven een model aan te bieden. Maar eigenlijk zal dat evenwicht misschien wel vanzelf ontstaan.
'Smart work'
Zou de technologie vanzelf niet het werk en het gezinsleven met elkaar kunnen verzoenen? In 2019 kan het misschien wat vroeg lijken om die vraag te stellen, maar toch ... De samenleving wordt steeds digitaler en dat zorgt er vanzelf voor dat we anders gaan denken over onze houding tegenover werken. Omdat we altijd verbonden zijn, kunnen we een heleboel taken verrichten op afstand of op andere tijdstippen. Zo winnen we tijd en hoeven we niet meer te pendelen. Dankzij de connectiviteit en de digitalisering kunnen we ook taken die vroeger de mens voor zijn rekening nam, automatisch en door informaticatools laten uitvoeren. Ook daar winnen we echt tijd mee. In de komende jaren zullen we dus steeds meer kansen krijgen om ons gezinsleven en beroepsleven anders aan te pakken. Maar wat zullen we dan met deze vrijgekomen tijd aanvangen? Wordt vervolgd ...
